6 redenen waarom agile niet werkt voor de ondernemingsraad

Het agile-virus steekt de laatste jaren de kop op. Er is van alles dat het predicaat agile werken krijgt opgeplakt als een soort tovermiddel voor het oplossen van alle problemen binnen organisaties. Maar is agile niet gewoon oude wijn in nieuwe zakken? Een modeverschijnsel of ‘here to stay’?

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is Geen-agile-1024x576.jpg
Het is goed om als medezeggenschap te weten wat dat agile werken nu eigenlijk is. En wat is het niet? Moet en kan medezeggenschap er iets mee? Over deze vragen en de vraag hoe een OR zelf agile kan werken, schreven wij eerder al het artikel ‘Heil in een OR-gile: agile werken als OR‘. Inmiddels zijn er steeds meer OR’en die agile zijn gaan werken. Hoog tijd om de balans op te maken.

Is dat agile werken nu eigenlijk wel iets voor de OR? Vanuit een kritische blik hebben we het fenomeen bekeken. Wij zijn overtuigd geraakt en zien zeker de mogelijke meerwaarde van agile werken. De praktijk bewijst dat agile werken voor de OR voordelen als efficiëntie, eigenaarschap, doelgerichtheid en vroegtijdige betrokkenheid oplevert.

We zien echter ook dat het niet voor iedereen de juiste keuze is. Daarnaast kan een verkeerde toepassing ervoor zorgen dat het gedoemd is te mislukken. Hieronder beschrijven wij 6 redenen waarom agile werken voor de ondernemingsraad geen succesformule is.

  1. Agile als oplossing zien van alle problemen
    Nee, agile werken is geen wondermiddel. Het is bij uitstek een set principes en waarden die je in staat stelt om snel in te kunnen spelen op een snel veranderende interne- of externe omgeving. Door het gedachtegoed van agile toe te passen op een team of organisatie spreken we veelal over een cultuurwijziging. Het werken in co-creatie met je stakeholders met als hoofddoel een goed werkend product of dienst.Om als OR deze principes en waarden juist te internaliseren, is een andere manier van denken en werken van groot belang. Dit kan een hoop brengen als het gaat om efficiënt werken, het intensiveren en verbeteren van de interactie met je stakeholders (bestuurder en achterban) en kan daarmee de kwaliteit van het OR-werk sterk verbeteren. Dit betekent echter niet dat agile werken als OR een oplossing biedt voor alle problemen en situaties waar je tegen aanloopt.Wij zien in onze praktijk namelijk wel eens voorkomen dat een OR agile werken ziet als het antwoord op alle problemen. Dus ook voor problemen die bijvoorbeeld ontstaan in onderlinge verstandhoudingen en informatievoorziening. Hier is agile werken natuurlijk niet het wondermiddel voor. In zulke situaties adviseren wij OR’en juist met elkaar de dialoog aan te gaan en afspraken te borgen in het formele proces.
  2. Je blind staren op de methodiek
    Een methodiek zoals SCRUM leent zich (met wat aanpassingen!) uitstekend voor agile werken binnen de OR. Het blijft echter een feit dat de methodiek ondersteunend dient te zijn aan het toepassen van de principes en waarden van agile werken. Het is in de praktijk dus mogelijk om agile te werken zonder het agile te noemen of zonder een methodiek als SCRUM toe te passen.In de praktijk zien we wel dat het in de meeste gevallen nodig is om een methodiek zoals SCRUM in te zetten om op praktische wijze te borgen dat je werkt volgens de uitgangspunten van agile. Wij zien OR’en die zich blind staren op de SCRUM-methode zonder een idee of gevoel te hebben waar deze methode op gestoeld is en wat men ermee wil bereiken. Dit leidt tot een verlaagde slagingskans. Voordat je de methodiek in gaat zetten moet je als OR eerst helder hebben waarom je agile wil werken en wat dit toevoegt aan de medezeggenschap.
  3. Er maar voor 1-99% voor kiezen
    Het vraagt tijd en commitment van de OR om agile te gaan werken. Bij twijfel: niet doen. Regelmatig spreken wij OR’en waarvan 1 of 2 personen binnen de OR enthousiast zijn over agile werken en de rest er sceptisch tegenover staat. Ons advies: op dit moment nog niet agile werken. Steek nog eens de koppen bij elkaar en bedenk goed op welke problemen agile werken het antwoord gaat zijn voor jullie. Breng in kaart waar de weerstand zit.Het is niet slecht om kritisch onderzoekend te kijken naar wat agile werken jouw OR brengt. Het slechtste wat je kan doen, is de methodiek er doorheen duwen en slechts met een aantal individuen agile gaan werken. Het creëren van een breed draagvlak is dé sleutel voor ieder veranderproces, dus ook voor de wens van OR-leden om agile te werken.
  4. Geen maatwerk voor de medezeggenschap
    Agile werken ondersteund door SCRUM wordt in toenemende mate geïmplementeerd binnen OR’en. We gaven al aan dat de SCRUM methodiek ook voor de OR zeer nuttig kan zijn, maar wel met aanpassingen! Veel mensen vertellen je wat je aan SCRUM hebt en hoe je het moet toepassen. Er is echter een verschil tussen enerzijds de context van een team wat binnen een organisatie dagelijks aan een product of dienst werkt of anderzijds de context van een ondernemingsraad. SCRUM is daarom niet 1 op 1 toe te passen op de medezeggenschap.Basisonderdelen van de methodiek zoals een daily standup zijn vanwege praktische redenen niet passend voor medezeggenschap. Een OR ziet elkaar niet dagelijks en heeft met een bijzondere dynamiek te maken. Dit vraagt om aanpassingen aan de OR-context.
  5. Niet kritisch naar eigen werkwijze durven kijken
    Een belangrijk onderdeel van een succesvolle agile werkwijze binnen de OR is het evalueren van het proces en de eigen op SCRUM geïnspireerde werkwijze. Continu verbeteren is namelijk een belangrijk onderdeel van agile werken binnen de OR. Hiermee til je je eigen raad continu naar een kwalitatief hoger en beter niveau.In dit evaluatieproces loopt het echter regelmatig spaak, omdat men vaak niet de durf en ervaring heeft om dit te doen. Evalueren en elkaar aanspreken op proces en gedrag is namelijk alleen mogelijk binnen een ‘veilige’ OR-omgeving, waarin het kritisch kijken naar de eigen werkwijze een vast ritueel is. Besteed daarom voldoende aandacht aan het creëren van een ‘veilige’ omgeving en bouw vaste evaluatiemomenten in.
  6. Bij de implementatie je niet laten ondersteunen door experts
    Het implementeren van agile werken binnen de OR gaat niet over één nacht ijs. Het vraagt tijd, aandacht en expertise. In de praktijk zien wij dat de succeskans van agile werken binnen de OR erg laag is wanneer men de implementatie daarvan beschouwt als een gevalletje ‘Oh, dit doen wij wel even’. Een dergelijke implementatie heeft alleen kans van slagen als de OR daarvoor de tijd neemt, en de juiste agile-kennis en procesbegeleiding in huis haalt.Laat je daarvoor vooral ondersteunen door agile-experts. Wie weet is een van je collega’s buiten de OR wel een ervaren Agile Coach of Scrum Master, die jullie graag wil ondersteunen. Anders is het een idee om eens binnen je netwerk te kijken of er mogelijkheden zijn te gaan naar de gewenste ondersteuning. Houd wel te allen tijde rekening met de unieke dynamiek van medezeggenschap.
Deel dit bericht op

Geschreven door Stefan Zondag

Directeur / Senior adviseur
Stefan Zondag MSc is directeur van OR Consultancy en daarnaast adviseert en traint hij medezeggenschap, bestuurders en HR. Vanuit zijn organisatiewetenschappelijke achtergrond begeleidt hij hen bij (complexe) organisatieveranderingen zoals fusies, […]

Lees meer