Als OR wil je invloed uitoefenen op de besluitvorming in de organisatie. Of het nu gaat om een reorganisatie, fusie of uitbesteding, bijvoorbeeld van de logistiek. Alleen zien we vaak dat na het uitbrengen van het advies, de kous af is. Wij vinden het belangrijk dat er ook aandacht wordt gegeven aan OR-invloed tijdens de uitvoering van een maatregel, nadat het advies een feit is. Hoe doe je dat in de praktijk?
In deze blog de belangrijkste mogelijkheden.
Het belang van een goed gemotiveerd advies
Een goed begin is het halve werk. Invloed op de uitvoering begint bij een helder gemotiveerd advies. Want bij een helder gemotiveerd advies, inclusief visie en zorgen die de OR heeft, kan de directie niet volstaan met een algemeen antwoord. Dat dient evenzeer onderbouwd te zijn. Zo leidt een goed onderbouwd advies tot beter nadenken over het besluit en over zijn uitvoering. OR-invloed op de uitvoering begint dus met de intentie waarmee de OR het advies schrijft.
De kwaliteit van het Directiebesluit
Het directiebesluit is als het goed is een inhoudelijke reactie op het OR-advies en het loont de moeite om het besluit écht te lezen en niet direct af te vinken als ‘ontvangen’. Is het antwoord ‘De directie is de OR erkentelijk voor zijn advies. Ik heb besloten het voorgenomen besluit zoals verwoord in de adviesaanvraag per … (datum) in te voeren. Met vriendelijke groet, de bestuurder’ dan is het zaak de bestuurder te vragen om een duidelijker antwoord. Laat je voorwaarden en opmerkingen niet op zijn beloop, maar zorg voor een inhoudelijke reactie.
Een uitgevoerd besluit als agendapunt voor de artikel 24 bespreking
Het artikel 24 overleg is de zogenaamde ‘bespreking algemene gang van zaken’ waarin OR, bestuurder en Raad van Commissarissen terug- en vooruit blikken. In de praktijk ligt de nadruk op de toekomst. Dat is ook waarom het artikel ooit in de WOR is opgenomen, om werknemers de gelegenheid te geven om beter vooruit te kijken. Maar de gedachtenlijn bij artikel 24 is uitdrukkelijk dat ook terug wordt gekeken. Dit terugkijken biedt een uitgelezen mogelijkheid om de implementatie van adviezen en instemmingsplichtige besluiten te bespreken. Bespreek met de bestuurder wat je vindt van de uitvoering. En benut dat moment ook om als OR te reflecteren of de zorgen die de OR had ten tijde van het uitbrengen van het advies waarheid zijn geworden. Zo kun je niet alleen de besluitvorming maar ook je medezeggenschap verbeteren.
Ondernemingsovereenkomst
Een andere, iets steviger manier is het vastleggen van afspraken in een ondernemingsovereenkomst waarin OR en bestuurder leg je formeel extra rechten vastleggen. Het kunnen extra informatierechten zijn of mogelijk extra instemmingsrecht of adviesrecht tijdens de uitvoering van een besluit. Hiermee kan bij het uitblijven van verwachte resultaten daadwerkelijk worden ingegrepen. Zo’n ondernemingsovereenkomst stellen OR en bestuurder tijdens het adviestraject op en vormt dus een onlosmakelijk onderdeel van het uitgebrachte advies. Normaal gesproken sluit je de overeenkomst als je het advies in conceptvorm aanbiedt. Nakoming van de overeenkomst kan worden afgedwongen bij de kantonrechter. Een extra stok achter de deur, waar niet iedere bestuurder gelukkig van wordt. Een ondernemingsovereenkomst vraagt vaak om een toelichting.
Evaluatie
De meest voorkomende manier van invloed op de uitvoering is door een evaluatie als voorwaarde aan het advies te verbinden. Het is raadzaam om deze evaluatie zo specifiek mogelijk te formuleren in het advies. Meestal staan er zaken als ‘De OR adviseert de bestuurder om na een half jaar de fusie te evalueren’ of ‘OR en bestuurder hebben afgesproken dat de samenvoeging van afdeling X en Y na een half jaar wordt geëvalueerd’. Dat kan beter! Bijvoorbeeld door te benoemen wie evalueert (OR, bestuurder, medewerkers afdeling X en Y) en over welke punten deze evaluatie specifiek gaat, naast natuurlijk het tijdstip of de tijdstippen waarop de evaluatie plaatsvindt en op basis van welke documenten of rapportages er wordt gekeken.
Aandacht voor de uitvoering is net zo wezenlijk als het besluit zelf. Daar kun je niet duidelijk genoeg over communiceren.