Zoveel ondernemingen, zoveel vormen van medezeggenschap. Althans, voor die ondernemingen die de Wet op de ondernemingsraden (WOR) meer vanuit de geest van de WOR benaderen. Want het is helemaal niet nodig, misschien zelfs onverstandig, om de omvang van de ondernemingsraad bijvoorbeeld enkel af te laten hangen van de ‘zetelstaffel’ zoals beschreven in artikel 6 WOR. In deze blog beschrijven we een aantal uitgangspunten die kunnen helpen bij het vinden van een passende medezeggenschapsvorm.
Er zijn veel situaties waarin het logisch is om na te denken over de (toekomst van de) structuur van de medezeggenschap. In onze vorige blog beschreven we een aantal situaties waarin, in eerste instantie, de medezeggenschap blijft bestaan. Maar er kunnen ook allerlei andere redenen zijn om eens kritisch te kijken. Een vijftal uitgangspunten op een rij:
Medezeggenschap gemakkelijker toegankelijk maken
Veel ondernemingsraden hebben te maken met (te) weinig interesse. Verkiezingen zijn niet nodig of de ondernemingsraad heeft zelfs vacatures. De praktijk leert dat met wat eenvoudige aanpassingen de drempel een stuk lager wordt. Zoals bijvoorbeeld kritisch kijken naar het aantal en de soort kiesgroepen. Regelmatig zien we ondernemingsraden waar in de ene kiesgroep verkiezingen nodig zijn en in de andere kiesgroep structureel vacatures blijven. Zonder kiesgroepen wordt de ondernemingsraad in zijn totaliteit beter bezet.
Beter aansluiten bij de medewerkers binnen de onderneming
Wie heeft er nog een vaste aanstelling bij jouw onderneming? Of zie je ook steeds meer medewerkers op basis van een uitzendovereenkomst werken of als ZZP’er verbonden zijn aan de onderneming? Om als ondernemingsraad deze medewerkers te kunnen (blijven) vertegenwoordigen kunnen aanpassingen nodig zijn. Wil je als ondernemingsraad van een verpleeghuis een representatieve afspiegeling zijn, overweeg dan om bijvoorbeeld voor de vrijwilligers één of meerdere zetels te reserveren.
Flexibiliseren
Je voor meerdere jaren verbinden aan een ondernemingsraad is voor veel medewerkers een belangrijke reden om zich niet verkiesbaar te stellen. Zover kijken ze niet vooruit. Maar het kan ook zijn dat medewerkers alleen maar voor bepaalde onderwerpen OR-lid zouden willen zijn. Een wat meer flexibele medezeggenschapsvorm kan daarvoor een uitkomst zijn. Bijvoorbeeld door een soort kern-ondernemingsraad te vormen met faciliteiten om voor een bepaalde periode of voor bepaalde onderwerpen op te schalen met andere, geïnteresseerde collega’s.
Effectiviteit en efficiency bevorderen
Hoe groter de groep, hoe lastiger het is om tot besluiten te komen. Uiteraard zijn er ook situaties waarin ondernemingsraden wél met 19 personen een effectief overleg kunnen hebben maar vaak hoor je een duidelijke roep om meer effectiviteit. Als dit het uitgangspunt is om tot vernieuwing over te gaan, liggen weer andere vormen voor de hand.
Beter mee kunnen bewegen
‘Verandering is de enige constante’ is een uitspraak die we regelmatig horen. In hoeverre is de huidige medezeggenschapsstructuur in staat om mee te bewegen? Kan er snel worden geschakeld als dat nodig is? Zowel kwalitatief als kwantitatief? Om dat te kunnen is het van belang om maatregelen te treffen die dat mogelijk maken. Denk aan afspraken met de bestuurder met betrekking tot het tijdelijk inschakelen van collega’s.
De vijf hiervoor beschreven uitgangspunten zijn er slechts enkele uit een lange reeks die medezeggenschapsorganen kunnen hanteren om te vernieuwen. Sta nadrukkelijk stil bij welke uitgangspunten in jouw situatie meegenomen moeten worden. Trap in ieder geval niet in de valkuil door te snel in oplossingen te denken. Deze komen vanzelf als duidelijk is waar je naar op zoek bent!
Een heel belangrijk uitgangspunt hebben we in dit blog overigens niet beschreven: medezeggenschap volgt zeggenschap. Dit uitgangspunt zou je kunnen beschouwen als de ‘moeder aller uitgangspunten’. Daarom wijden we daar een speciale blog aan: 'Welke medezeggenschapsstructuur past bij onze organisatie?', die binnenkort verschijnt.
In een serie blogs nemen Carla de Bont en Pieter Landwehr Johan je mee langs diverse vraagstukken met betrekking tot medezeggenschapsstructuren en de ontwikkeling daarvan. Deze blog is onderdeel van deze serie.