Bedrijven wisselen om verschillende redenen regelmatig van eigenaar. Bij de overname van een bedrijf wordt de ondernemingsraad om advies gevraagd. Daarbij komt geregeld ter sprake of de medewerkers bij gelegenheid van de overname, vaak ook transactie genoemd, een overnamebonus of transactiebonus krijgen. Zo’n bonus is een eenmalige uitkering van een vast bedrag per medewerker, of een bedrag naar rato van het salaris/de duur van het dienstverband/een combinatie van beide. Hoe je als OR de kans vergroot om dit voor alle medewerkers te realiseren? Dat lees je in deze blog!
Argumenten
Bij het al dan niet toekennen van een transactiebonus spelen verschillende argumenten een rol. Een belangrijk argument vóór is dat het succes van een bedrijf geen individuele prestatie is, maar het resultaat van inspanningen van alle medewerkers. Op het moment dat de aandeelhouder(s) door de verkoop van het bedrijf het succes omzet(ten) in klinkende munt, is het vanuit dat oogpunt niet onredelijk om de medewerkers ook mee te laten delen in de verdienste.
Een tegenargument is dat over de verdeling van de verdienste reeds afspraken bestaan; de werknemers krijgen salaris en de aandeelhouders krijgen de winst en, als het minder gaat, het verlies. De prijs van het bedrijf, met daarin de verwachte toekomstige winst verwerkt, komt dus toe aan de aandeelhouders. Vanuit dat oogpunt is het bij een overname uitkeren van een bonus aan medewerkers rommelen aan de bestaande afspraken.
Wie draagt de kosten
Naast de vraag of een transactiebonus wenselijk of redelijk is, rijst ook de vraag wie de kosten hiervan zal dragen: de verkoper of de koper. Bij een overname rekent de oude aandeelhouder af over het verleden, terwijl de nieuwe aandeelhouder investeert in de mogelijkheden voor de toekomst. Voor de verkoper is een transactiebonus concurrerend voor zijn eigen prijs. Hij zal dan ook graag de kosten daarvan naar de koper schuiven. Voor de koper is niet het verleden maar de toekomst interessant en deze zal daarom terug naar de verkoper wijzen.
Tips voor de ondernemingsraad
Wordt het bedrijf overgenomen en wil je als ondernemingsraad een transactiebonus voor alle medewerkers realiseren? Let dan op de volgende punten:
- Geef als ondernemingsraad in een zo vroeg mogelijk stadium aan dat je inzet op een transactiebonus. Zo kunnen zowel de koper als de verkoper de kosten van de transactiebonus meenemen in hun berekeningen. Daarnaast hebben zij dan de tijd om te wennen aan het idee van een transactiebonus voor alle medewerkers.
- Doe zodra het overnameproces actueel wordt een concreet voorstel voor de opbouw en omvang van de transactiebonus. Bied een duidelijke onderbouwing waarom de transactiebonus een uitstekend idee is voor koper, verkoper en medewerkers.
- De hoogte van de transactiebonus is afhankelijk van onderhandelingen. Bereid je daar als ondernemingsraad zorgvuldig op voor.
Kans op succes
Transactiebonussen worden regelmatig uitgekeerd, maar doorgaans alleen aan managers, medewerkers en adviseurs die direct betrokken zijn bij de totstandkoming van de overname. Een transactiebonus voor alle medewerkers van de overgenomen organisatie is minder gebruikelijk, maar het kan voor de OR zeker de moeite waard zijn om zich daarvoor in te zetten. Het is daarbij cruciaal om dit onderwerp vroegtijdig aan te kaarten.
Blijf- of retentiebonus
Naast een transactiebonus wordt bij een overname regelmatig gesproken over blijf- of retentiebonussen. Een overname betekent vaak het aanbreken van een onzekere periode, die voor managers en medewerkers aanleiding kan zijn om een andere baan te zoeken. Om hen te stimuleren te blijven, kan een blijfbonusprogramma (retentiebonusprogramma) worden ingezet. Zo’n programma valt onder de regeling zoals bedoeld in WOR artikel 27 en vereist de instemming van de ondernemingsraad.
Met dit onderwerp aan de slag?
Wil jouw OR meer weten over dit onderwerp? Of hebben jullie hulp nodig bij de implementatie van deze tips? Mijn collega’s en ik staan voor jullie klaar! Klik hier om contact op te nemen.