Ondernemingsraden die te maken hebben met grote veranderingen in hun ondernemingen, komen regelmatig voor de vraag te staan wat deze verandering voor de medezeggenschap zelf betekent. In een speciale serie blogs nemen we de lezer mee langs een aantal praktijkvragen die wij regelmatig voorbij zien komen. In deze blog gaan we in op een aantal situaties waarin een organisatiewijziging daadwerkelijk gevolgen kan hebben voor de toekomst van de bestaande ondernemingsraad.
Wat gebeurt er met de ondernemingsraad nadat een belangrijke organisatieverandering is doorgevoerd? Dit is uiteraard afhankelijk van de specifieke situatie, maar in zijn algemeenheid zijn er wel wat antwoorden te geven op veelvoorkomende situaties. In deze blog lichten we er een aantal situaties uit die we tevens voorleggen aan onze jurist mr. drs. Jurre de Haan:
- Aandelenoverdracht
- Overgang van onderneming
- Bestuurlijke fusie
- Inkrimping onderneming onder de 50 medewerkers
Aandelenoverdracht
Van een aandelenoverdracht is sprake wanneer enkel de eigenaar van de onderneming verandert. Verder blijft de onderneming exact gelijk: medewerkers gaan over onder dezelfde voorwaarden als bij de oorspronkelijke aandeelhouder en de business, organisatiestructuur en werkwijze blijven gelijk. Gaat de bestaande medezeggenschap dan ook automatisch mee over?
Wanneer de onderneming die wordt overgedragen een eigen medezeggenschap heeft, dan blijft deze ook na overdracht bestaan. Immers, alleen de aandelen zijn in andere handen gekomen. De onderneming is onveranderd gebleven. Word je echter een onderdeel van een groter concern met een bestaande medezeggenschapsstructuur, dan moet je er wel rekening mee houden dat de verkrijger op termijn het overleg aan wil gaan over een integratie van de medezeggenschap binnen die structuur. Ook kan je binnen een concern te maken krijgen met een centrale ondernemingsraad (COR), waarmee de reikwijdte van de lokale medezeggenschap deels wordt ingeperkt.
Overgang van onderneming
Overgang van onderneming is een juridische term waarmee wordt beschreven op welke wijze medewerkers in dienst treden van een andere onderneming. In adviesaanvragen komt deze term regelmatig voorbij. Maar waar moet je als ondernemingsraad in dit verband op letten als het gaat om de toekomstige medezeggenschap?
Uitgangspunt is dat bij overgang van onderneming (OvO) de medezeggenschap behouden blijft. Belangrijk voor de toepassing van OvO is wel de vraag in hoeverre de onderneming waarvoor de ondernemingsraad is ingesteld na overname als eenheid blijft bestaan. Bepalend daarvoor is in hoeverre de verantwoordelijken binnen de onderneming bevoegd zijn om op relatief vrije en onafhankelijke wijze het werk binnen de nieuwe organisatiestructuur voort te zetten. Is dit niet het geval, maar worden de overgenomen activiteiten geïntegreerd, dan zal de ondernemingsraad dus ook niet overgaan. Let er dus op dat er daadwerkelijk sprake is van OvO.
Bestuurlijke fusie
Wanneer het gaat over fusies, is het belangrijk een onderscheid te maken tussen de zogenaamde bestuurlijke fusie en de juridische fusie. Van een bestuurlijke fusie is sprake wanneer er op bestuurlijk niveau intensief wordt samengewerkt tussen twee of meer ondernemingen die (vooralsnog) hun oorspronkelijke identiteit behouden. Heeft een bestuurlijke fusie (direct) gevolgen voor de ondernemingsraden van de daarbij betrokken ondernemingen?
Een bestuurlijke fusie heeft niet direct gevolgen voor het bestaan van de onderliggende ondernemingsraden. Wel brengt dit doorgaans de behoefte met zich mee om – in lijn met de zeggenschap – meer samen te werken binnen de medezeggenschap. Denk aan een gezamenlijk platform, bijzondere OR (BOR), tijdelijke OR (TOR), et cetera.
Inkrimping van de onderneming
De Wet op de ondernemingsraden (WOR) beschrijft dat iedere onderneming met meer dan 50 werknemers een ondernemingsraad moet hebben. Maar wat gebeurt er met deze ondernemingsraad als het aantal medewerkers onder deze grens zakt?
Artikel 6, lid 6 van de WOR bepaalt dat er tijdens de lopende zittingsperiode van de ondernemingsraad geen wijzigingen plaatsvinden in het aantal OR-zetels op grond van vermeerdering of vermindering van het aantal medewerkers. Dat betekent dus ook dat de huidige ondernemingsraad tot aan de nieuwe verkiezingen blijft bestaan. Op het moment van de verkiezingen wordt er opnieuw gekeken naar het aantal medewerkers binnen de organisatie. Dan kan het zijn dat een ondernemingsraad vanaf dat moment niet langer verplicht is, maar dat er bijvoorbeeld een personeelsvertegenwoordiging (PVT) wordt ingesteld. Uiteraard kan je nog wel altijd in overleg met elkaar bepalen dat er een ondernemingsraad blijft bestaan.
Kortom, er zijn veel situaties waarin de positie en/of vorm van de medezeggenschap kan veranderen als gevolg van organisatieontwikkelingen. Neem dat dus mee in de behandeling van de adviesaanvragen die daar (indirect) mee te maken hebben. Onze volgende blog gaat over uitgangspunten die je kunt hanteren bij het vaststellen van een nieuwe ondernemingsraad c.q. medezeggenschapsstructuur.
In een serie blogs nemen Carla de Bont en Pieter Landwehr Johan je mee langs diverse vraagstukken met betrekking tot medezeggenschapsstructuren en de ontwikkeling daarvan. Deze blog is onderdeel van deze serie.