Adviesrecht

Adviesrecht: in de kern van de WOR

De kern van de Wet op de ondernemingsraden zit in twee artikelen: artikel 25 en artikel 27. Artikel 25 gaat over de organisatie: haar vorm, haar financiële verplichtingen, haar activiteiten, de manier waarop de verantwoordelijkheden zijn belegd. En dan vooral als het gaat over de toekomst. Want de kern van artikel 25 is de vraag: wat vind je van de wijzigingen die je bestuurder wil doorvoeren als het gaat om deze aspecten van de organisatie? Kortom, het adviesrecht. Daarbij is het uitdrukkelijk zo dat het organisatiebelang minstens zo zwaar weegt als het werknemersbelang.

Adviesrecht is een belangrijk puzzelstuk tot medezeggenschap
Adviesrecht is een belangrijk puzzelstuk tot medezeggenschap

Artikel 25 gaat feitelijk in vrijwel alle gevallen over de continuïteit van de organisatie (en daarmee over de werkgelegenheid van haar werknemers) en de risico’s die daarover worden gelopen.

Strategiewijzigingen staan voorop, ook in het grote MKB

Aan dergelijke risico’s is geen gebrek in deze tijd. Dat heeft te maken met de vele maatschappelijke en technologische veranderingen die zich aandienen en met het tempo waarin dat gebeurt. Nog helemaal los van corona/COVID-19, hoewel dat virus bepaalde ontwikkelingen, zoals digitalisering, lijkt te versnellen.

Veranderingen als brexit, de energietransitie, milieu, de effecten van wat er in de VS en China gebeurt op de EU en ons land, en de ontwikkelingen op het gebied van software en robotisering. En dan hebben we nog lang niet alles genoemd.

Van advocatenkantoor tot fietsenfabriek, van artsenpraktijk tot aannemer en alles daar tussenin: we worden allemaal geraakt door deze ontwikkelingen, die stuk voor stuk ingrijpend zijn en die samen de hele boel op zijn kop zetten. Ontwikkelingen, die van onze organisaties vragen zich aan te passen, vaak op fundamentele manieren. Ontwikkelingen die leiden tot een wijziging in de strategie en daarmee uiteindelijk adviesrecht voor de OR.

Heeft jouw ondernemingsraad hier advies bij nodig? We helpen je graag.

Strategische besluiten: je hebt als OR te maken met de gevolgen

Ondernemingsraden zitten niet aan tafel als het gaat om het bepalen van de strategie van een organisatie. Veel ondernemingsraden vinden strategie dan ook een lastig onderwerp. De strategie van je organisatie (met andere woorden de manier waarop je organisatie zich aanpast aan haar omgeving) vraagt om denken in grote lijnen en dat dan ook nog eens hoog over. Denken over ontwikkelingen die voelen als een ver van mijn bed show, omdat je er geen enkele invloed op hebt.Omdat het bij strategische besluiten meestal gaat om besluiten van anderen, waar jezelf niet voor kiest, is het lastig om erover te praten.

Maar de gevolgen van strategische besluiten, daar heb je als OR alles mee te maken. Die liggen op je tafel in de vorm van adviesaanvragen en geeft je dus adviesrecht. Kijk maar naar de onderwerpen in artikel 25 van de WOR: die hebben allemaal een verbinding met de strategie van je bedrijf.

Heeft je bedrijf geld nodig voor belangrijke investeringen? Je praat mee over de lening, of de nieuwe aandeelhouder die het geld beschikbaar stelt door een belang te nemen. Gaat je bedrijf samenwerken om een voordeel te halen of een nieuwe markt te betreden? Langdurig samenwerken staat in lid 1b.

Komen er nieuwe machines of neemt software een deel van je werk over als arts of advocaat? Lid 1 k: het invoeren van een belangrijke technologische voorziening.
Er is weinig dat niet onder artikel 25 van de WOR valt als het gaat om het invoeren van strategiewijzigingen. En er is weinig dat nu en de komende tijd niet op de schop gaat als gevolg van andere omstandigheden.

Waarom is de essentiële vraag

In veel adviesaanvragen wordt de strategische vraag die eronder ligt niet eens benoemd. Ja er worden kosten bespaard, maar waarom dat moet gebeuren? Dat blijft vaak in het midden. Je bedrijf staat garant met je aandelen voor een lening, de jurist van dienst vraagt of je wilt tekenen bij het kruisje. Er wordt gekozen voor een fusie, terwijl strategisch samenwerken misschien wel beter is en minder ingrijpend en veel fusies mislukken. De adviesaanvraag legt uit waarom er gefuseerd wordt, maar niet wat er ook had gekund.

De sleutel tot echte medezeggenschap

In het waarom van een adviesaanvraag zit de sleutel tot echte medezeggenschap: want waarom iets gebeurt moet op een heldere en verifieerbare manier worden uitgelegd. Dus waar je niet direct meepraat over de strategie, moet je die wel in zijn gevolgen kunnen begrijpen.

Niet zo lang geleden verrichtten we met onze partners in Duitsland en Frankrijk een onderzoek naar faillissementen in opdracht van de Europese vakbonden. Uit de gevallen die werden bestudeerd kwam naar voren dat de besluiten, die tot het faillissement van de betreffende bedrijven geleid hadden, allemaal waren te herleiden tot een verkeerde strategische keuze. Vaak enkele jaren voor het faillissement plaatsvond.

Adviesrecht: een belangrijke en sterke bevoegdheid van je OR

Aan het idee van medezeggenschap ligt de gedachte ten grondslag, dat je als OR invloed uitoefent namens je collega’s, omdat jullie als werknemers belanghebbende zijn in de organisatie. Er zijn weinig bevoegdheden waar dat zo tot uitdrukking komt als in het adviesrecht, dat een rechtstreekse verbinding is met de strategie van je organisatie.

Deel dit bericht op

Geschreven door André van Deijk

Senior adviseur
André is creatief, pragmatisch en gedreven en dat zie je terug in het werk dat hij doet. Hij ondersteunt ondernemingsraden vooral bij overnames, fusies, organisatieveranderingen, financieringsvraagstukken en investeringen. Daarnaast helpt […]

Lees meer