Hoe krijgt u als OR invloed op het beleid van de bestuurder?

Waartoe zijn ondernemingsraden ooit ingesteld? Volgens ons in ieder geval niet om als OR aan de zijlijn te staan en toe te zien hoe een bestuurder zijn voorgenomen besluiten na het nemen van een kleine OR-hobbel omzet in definitieve besluiten. Wij zijn ervan overtuigd dat besluiten juist beter worden onder invloed van de scherpe inzichten die een ondernemingsraad heeft op hetgeen de bestuurder aan hem voorlegt. Om de kans op invloed te maximeren, hebben wij negen aandachtspunten op een rij gezet.

  1. Begin op tijd
    Veel ondernemingsraden raken pas betrokken vanaf het moment dat er een adviesaanvraag wordt voorgelegd.. Ervaring leert echter dat ondernemingsraden die in een vroegtijdig stadium van besluitvorming, vóórdat een voorgenomen besluit wordt beschreven, ‘instappen’ en laten horen waar zij aan denken, veel meer van hun ideeën terugzien in het definitieve besluit. Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. Tip van ons: maak gebruik van het initiatiefrecht (artikel 23 WOR).
  2. Ben betrouwbaar
    De bestuurder laten inzien dat de OR van wezenlijke invloed kan zijn op besluitvorming begint natuurlijk bij het creëren van een sterke vertrouwensband tussen bestuurder en OR. Investeer daarom in dat vertrouwen, de samenwerking en spreek onderlinge verwachtingen naar elkaar goed uit. Als de een goede en sterke basis er ligt, dan deelt de bestuurder meer en in een eerder stadium informatie met je.
  3. Benut je netwerk
    Vaak neemt de bestuurder besluiten niet alleen. Er zijn allerlei stakeholders die, net als de ondernemingsraad, hun steentje bijdragen aan het uiteindelijke besluit. Breng deze stakeholders in kaart, leg contact met hen en bouw een vertrouwensrelatie met hen op. Doe dat vooral als het nog niet ‘spannend’ is! Door vervolgens de ideeën die de OR heeft bij die stakeholders neer te leggen, wordt de kans groter dat zij die ideeën gaan meegeven aan de bestuurder.
  4. Betrek de achterban
    ‘De OR staat unaniem achter dit advies’ lijkt erg sterk over te komen, maar als de ondernemingsraad ook kan aangeven dat 98% van de achterban het advies van de OR steunt, is de kans nog groter dat de bestuurder hier rekening mee houdt. Draagvlak is alles. Alleen al de suggestie wekken dat de achterban betrokken gaat worden, leidt soms al tot aanscherping van het definitieve besluit.
  5. Bepaal je speerpunten
    Overal evenveel aandacht aan besteden, is voor OR-leden meestal onmogelijk. Zelfs al zou je fulltime deze functie uitoefenen, nog steeds zijn erbesluiten die zonder het OR-advies doorgevoerd worden. Keuzes maken in wat je belangrijk vindt en waar je je op focusthelpt enorm. Maak speerpunten van de OR kenbaar aan de bestuurder, positioneer jezelf rondom deze punten en zoek hiervoor draagvlak bij de achterban. . De bestuurder zal de volgende keer geneigd zijn om de input van de OR op deze punten eerder mee te nemen in het formuleren van het beleid.Meer invloed is het gevolg.
  6. Beargumenteer het goed
    Waarom wil je iets toevoegen aan een voorgenomen besluit? Ga ervan uit dat de bestuurder al goed heeft nagedacht over hetgeen hij aan de OR voorlegt. Een advies om het net wat anders te doen, wordt dan ook niet zomaar overgenomen. Cruciaal is het hebben van een sterk inhoudelijk en onderbouwd verhaal over waarom het voorgenomen besluit anders moet.
  7. Bekijk het ook van de andere kant
    Laat zien dat je je ook hebt verplaatst in de positie van de bestuurder en andere stakeholders. Dit getuigt niet alleen van respect voor de gesprekspartner maar zorgt ook dat je deze constateringen mee kan nemen in je onderbouwing en aantoont dat je het voorgenomen besluit vanuit verschillende invalshoeken benadert. Daarmee komt nog meer nadruk te liggen op hetgeen de OR toevoegt en stijgt de kans op invloed.
  8. Borg afspraken over betrokkenheid
    Vaak kunnen bestuurder en OR elkaar wel vinden in het uitspreken van ambities over de wezenlijke invloed van de OR op besluitvorming. Zelden borgt men deze afspraken, omdat dit kennelijk het informele karakter of de prettige sfeer niet ten goede komt. Niets is minder waar. Gezamenlijke ambities komen alleen van de grond als je daar ook concrete en heldere afspraken met elkaar over maakt. Stel dan ook een ondernemingsovereenkomst of convenant (artikel 32 WOR) op om de betrokkenheid van een OR bij besluitvorming te borgen.
  9. Ben je bewust van tijdsdruk
    De ondernemingsraad gedraagt zich vaak een beetje als Calimero. Er moet snel gehandeld worden omdat de bestuurder graag een advies wil. Maar ligt de tijdsdruk eigenlijk niet gewoon bij de bestuurder? Bedenk dat de bestuurder bij het opstellen van een voorgenomen besluit ook niet over één nacht ijs gaat. Daarom moet de OR ook een redelijke termijn krijgen om erover na te kunnen denken. En wil de bestuurder toch snel? Dan mag je er als ondernemingsraad best wat voor terugkrijgen in de vorm van een definitief besluit waar de invloed van de OR uit blijkt.

Zoals hiervoor omschreven, zijn er meerdere manieren om invloed uit te oefenen op het beleid dat de bestuurder voor ogen heeft. De vraag die wij vaak krijgen is hoe de ondernemingsraad de bestuurder kan beïnvloeden. Ervaring leert dat men hiermee bedoeld op welke manier de ondernemingsraad echte invloed kan uitoefenen op voorgenomen besluiten. ‘De bestuurder beïnvloeden’ heeft een ietwat negatieve connotatie. Uiteraard is dat laatste ook op veel manieren mogelijk maar wij focussen ons op de vraag hoe ondernemingsraden voorgenomen besluiten wezenlijk kunnen beïnvloeden! Juist omdat wij geloven in de toegevoegde waarde van de ondernemingsraad! En daarvoor zullen OR en bestuurder, met respect voor elkaars achtergrond en positie, in zekere zin samen op moeten trekken.

Met het voorgaande hopen wij ondernemingsraden weer een stap verder te helpen op weg naar meer invloed. We hebben niet geprobeerd om volledig te zijn en zijn dan ook benieuwd met welke interessante aanvullingen onze lezers komen. Want daarmee wordt onze lijst alleen maar beter en completer, net als dat een besluit beter wordt door de aanvullingen vanuit een OR.

Over de auteur
Pieter Landwehr Johan adviseert en begeleidt ondernemingsraden bij allerhande vraagstukken. Het vergroten van invloed van de OR in de praktijk, dat wil zeggen direct toegepast op een lopend advies- of instemmingstraject, behoort tot zijn specialisme.

Deel dit bericht op

Geschreven door Pieter Landwehr Johan

Senior adviseur
Drs. Pieter Landwehr Johan adviseert sinds 2006 ondernemingsraden, directies en HR-functionarissen in complexe verandertrajecten (reorganisaties, fusies en overnames). Contra-expertise vanuit bedrijfskundig perspectief en hoogwaardige procesbegeleiding zijn daarbij zijn belangrijkste aandachtsgebieden. […]

Lees meer