Wat ook veel voorkomt: je wordt als OR pas betrokken bij een besluit als vrijwel alles in kannen en kruiken is. Het contract is uit onderhandeld als je een adviesaanvraag krijgt. In feite kun je dan alleen nog maar tekenen bij het kruisje want om het eindresultaat van een complex besluitvormingsproces bij te stellen, daar is wel wat voor nodig.
Een derde mogelijkheid ten slotte is als de volgende stap na een besluit nog niet helder is en je wilt afspraken maken over hoe die vervolgstap tot stand komt. Je maakt telkens een overeenkomst terwijl je van stap naar stap gaat.
Grip met de ondernemingsovereenkomst
De mogelijkheid van een ondernemingsovereenkomst wordt In artikel 32 van de WOR geboden. In zo’n overeenkomst kun je extra bevoegdheden afspreken: uitgebreider adviesrecht of instemmingsrecht, meer en betere informatie dan gebruikelijk of een grotere frequentie van overlegvergaderingen bijvoorbeeld. Dat kan voor de hele zittingsperiode van een OR of voor een andere nader te bepalen periode, toegesneden op een specifiek onderwerp. Partijen stellen zelf de looptijd en de scope vast. Ook de extra bevoegdheden worden in overleg vastgesteld. Het gaat om een contract waarvan nakoming door alle partijen afdwingbaar is bij de kantonrechter.
Een standaardsituatie waarin een ondernemingsovereenkomst uitkomst biedt, is als er sprake is van sourcing van diensten. Dan gaat het bijvoorbeeld over het uitbesteden van delen van de ICT of over andere vormen van uitbesteding.. Daar zit een proces van vaste stappen aan vast waarin telkens belangrijke keuzes worden gemaakt. Om te beginnen met het opstellen van het informatiememorandum, het concept contract en via rfp doorlopend via longlist en shortlist naar onderhandelingen en het uiteindelijke contract.
Bij fusies
Een andere klassieker is de integratie van een of meer bedrijven na een fusie. In zo’n situatie wordt ook de vorming van de nieuw te vormen medezeggenschapsorganen zelf vaak meegenomen. Bij fusies spelen er vaak meer belangen. Denk aan de harmonisatie van arbeidsvoorwaarden. Het mogelijk verlies aan invloed dat een OR lijdt, kan dan een belangrijke hindernis zijn.
Win-win
Al lang geleden is in onderzoek vastgesteld dat de ondernemingsovereenkomst door ondernemingsraden betrekkelijk weinig gebruikt werd. Sinds die uitkomst is er weinig veranderd blijkt in de praktijk. Misschien omdat er toch wel haken en ogen aan vast zitten. Zo vindt niet elke bestuurder het vanzelfsprekend om een contract met zijn/haar OR af te sluiten en vinden sommige ondernemingsraden het lastig dat ze zich verbinden aan afspraken. Het contract als keurslijf.
Een goede overeenkomst regelt dat je als OR vertrouwen kunt hebben in het proces omdat je informatie en invloed hebt op de momenten die ertoe doen, terwijl een bestuurder zich verzekerd weet van invloed op de OR en zijn besluitvorming omdat duidelijk is ingekaderd wat er wel en wat er niet op tafel komt en op welk moment. Ook afspraken over communicatie met andere partijen zoals de achterban van de OR worden in een goede overeenkomst geregeld.
Daarmee zorgt een ondernemingsovereenkomst voor grip op veranderingen voor de OR en een helder en voorspelbaar proces voor de bestuurder. Een klassiek geval van win-win.