Ondernemingsraden vragen zich regelmatig af op welke wijze zij eerder betrokken kunnen raken in besluitvormingstrajecten. Immers, op het moment dat een advies- of instemmings-aanvraag wordt ingediend, zijn al veel beïnvloedingsmomenten gepasseerd. De kunst is om aan boord te komen als alle mogelijkheden nog worden verkend. Een scherp oog op externe adviseurs in de onderneming, met hun specifieke opdrachten, is hiervoor handig…
De Wet op de ondernemingsraden (WOR) geeft de ondernemingsraad in twee gevallen een specifieke positie als het gaat om externe adviseurs die worden ingehuurd:
- De adviesopdracht inzake adviesplichtige besluiten.
- De adviesopdracht over sociaal beleid.
Het meest bekend is artikel 25, lid 1 sub n waarin het volgende staat: ‘De ondernemingsraad wordt door de ondernemer in de gelegenheid gesteld advies uit te brengen over elk door hem voorgenomen besluit tot het verstrekken van een adviesopdracht aan een deskundige buiten de onderneming betreffende een der hiervoor bedoelde aangelegenheden.’ Dit betekent dat, als er bijvoorbeeld een bedrijf wordt ingehuurd om te onderzoeken hoe het machinepark gemoderniseerd kan worden, dit het eerste besluit is dat moet worden voorgelegd aan de ondernemingsraad. Maar het adviesrecht is veelomvattender en daarmee zijn er ook legio adviesopdrachten die aan de ondernemingsraad voorgelegd moeten worden.
Artikel 31c is misschien wat minder bekend, maar in deze discussie zeker van belang: ‘De ondernemer doet aan de ondernemingsraad zo spoedig mogelijk mededeling van zijn voornemen tot het verstrekken van een adviesopdracht aan een deskundige buiten de onderneming, met betrekking tot een aangelegenheid als bedoeld in artikel 27.’ Dus als een organisatie onderzoek komt doen naar de mogelijkheden om het rooster anders vorm te geven, dan moet de ondernemingsraad hiervan op tijd in kennis worden gesteld. En uiteraard over nog veel meer zaken die onder het instemmingsrecht vallen.
Waarom is het zo van belang om als ondernemingsraad (ook) scherp te zijn op dergelijke opdrachten? Een paar redenen op een rij:
- Om te beginnen geeft het een indicatie van wat er nog gaat komen. Als er een onderzoek gedaan wordt naar een mogelijke verhuizing, dan komt een adviesaanvraag over een verhuizing niet zomaar uit de lucht vallen…
- Veel adviezen worden in meer of mindere mate overgenomen. Door invloed uit te oefenen op de opdracht beïnvloed je mogelijk de uitkomst van het onderzoek én daarmee het voorgenomen besluit dat eruit voortkomt: ‘als je toch gaat onderzoeken op welke manier we efficiënter kunnen gaan werken, neem dan ook mee hoe snel onze medewerkers zich een nieuwe manier van werken eigen kunnen maken’.
- Het geeft de mogelijkheid om je als ondernemingsraad als een voorname stakeholder te presenteren. Mogelijk geef je niet alleen input op de opdracht, maar word je ook benaderd om inhoudelijk bij te dragen aan het onderzoek.
Kortom, veel voorgenomen besluiten worden voorafgegaan door een onderzoek door externe partijen. Wanneer je als ondernemingsraad scherp reageert op adviesaanvragen op dit vlak dan wel initiatief neemt zodra je hoort dat een instemmingsplichtig onderwerp onderzocht wordt, zul je zien dat je invloed bij het uiteindelijke voorgenomen besluit groter blijkt.