Regelmatig raak ik in gesprek over hoe artikel 20 van de WOR over geheimhouding/vertrouwelijkheid te interpreteren. Ik kom ondernemingsraden tegen die amper iets delen met hun achterban om er maar zeker van te zijn dat ze hun geheimhoudingsplicht niet schenden. Volgens mij is dat niet wat de Wetgever ermee heeft bedoeld. Andere OR-leden die ik spreek, delen alles wat ze horen in hun rol als OR-lid met hun collega’s. Van geheimhouding lijkt daar nooit sprake te zijn. Ik vraag me in die gevallen wel eens af of je dan als OR-lid wel tijdig de besluitvorming kan beïnvloeden. Soms is daar een stukje tijdelijke geheimhouding voor nodig. Denk aan de vroegtijdige betrokkenheid bij een overname.
Ik krijg ook wel vragen van ondernemingsraden over wat zij moeten doen als OR-leden de geheimhoudingsplicht niet al te serieus nemen. Zowel impliciet als expliciet afgesproken geheimhouding wordt door deze OR-leden geschonden. Uiteraard lopen zij een persoonlijk risico. Strafrechtelijk, want formeel staat er op zo’n schending een gevangenisstraf van maximaal 1 jaar en/of een boete van maximaal € 21.750. Maar ook in de relatie met de werkgever. Daarnaast treft zo’n individuele schending ook de hele OR. Hoe wordt de OR daarna betrokken in de toekomst? Zo kan het gebeuren dat door het handelen van één OR-lid, de gehele OR op een achterstand wordt gezet in de daaropvolgende periode.
Wat mij betreft moet het artikel op de juiste wijze worden toegepast. Door met oog voor alle overige belangen- ervoor te zorgen dat de ondernemingsraad zijn rol beter kan vervullen, maar tegelijkertijd niet als een ketting die de OR zo vastlegt dat de ondernemingsraad zich niet meer kan verantwoorden of zijn achterban op voldoende wijze kan vertegenwoordigen. In de white paper ‘Door de bomen het bos wel zien, die ik schreef met Stefan Zondag ga ik nog wat verder in op hoe artikel 20 juist kan helpen om als OR in een betere positie te komen.
Overigens is het vrij zeldzaam dat geheimhouding bewust wordt geschonden en/of dat het ‘lek’ bij de OR vandaan komt. Meestal gaan OR-leden heel zorgvuldig om met hun positie terwijl via andere wegen de informatie waar de OR (nog) niets over kan melden wordt verspreid. En als de geheimhouding al wordt geschonden dan is het de vraag of het bewust gebeurt. Want er zijn veel situaties denkbaar waarin je je onbespied waant terwijl er anderen kunnen meekijken of meeluisteren. Denk jij wel eens aan de volgende situaties?
- Telefonisch overleggen met je collega via de telefoon in de auto. Maar hoeveel mensen kunnen met je meeluisteren als je niet met een behoorlijke snelheid aan het rijden bent? Dat geldt overigens ook voor veel kantoorruimtes. De tussenmuren zijn vaak behoorlijk dun zodat ze oren kunnen hebben…
- Meelezers wordt in veel situaties geen strobreed in de weg gelegd. Er wordt netjes vergaderd achter een gesloten deur, maar de ramen van de ruimte in combinatie met een presentatie die wordt getoond is niet de meest handige combinatie. Of meelezen met iemand in de trein… Er bestaan gelukkig speciale schermpjes om meelezen op een laptop lastiger te maken.
- Als je wilt weten wat de plannen zijn in een organisatie, dan geeft de flipover vaak een aardig inzicht. Het enkel omslaan van de beschreven flappen is in ieder geval geen garantie dat de informatie door anderen niet gelezen wordt… En dat geldt evengoed voor deels beschreven kladblokken en vergaderstukken die onbedoeld achterblijven in een vergaderruimte.
Kortom, als OR kan artikel 20 je helpen om beter/eerder in positie te komen. Het moet echter proportioneel worden ingezet. Immers, het opereren in de openbaarheid is een groot goed en het vertegenwoordigen van je collega’s kan niet zonder te praten over waar je mee bezig bent. Als je eenmaal geheimhouding hebt afgesproken, ben je er dan ook van bewust dat er veel situaties kunnen zijn waar je onbedoeld informatie deelt die nog niet gedeeld mag worden…